Maandag 29 april: Een bewolkte en regenachtige dag in een lieflijk blauw stadje

De avond was redelijk kort gisteren, we waren moe van de lange dag. Op de kamer hebben we nog genoten van een heerlijk kopje muntthee terwijl we ons vermaakten met foto's en de blog, en contact met het thuisfront. Lang leve de electronica en de wifi. Natasja heeft nog een douche genomen, maar die had alleen lauw water en daar had ik weinig zin in. Volgens de manager had iemand in de hamam de warme kraan open laten staan de hele dag, waardoor er geen warm water meer was en het duurde even voordat het weer was opgewarmd. Om half 11 ging bij mij het licht uit, bij Natasja zelfs een half uurtje eerder. En ondanks de lange dag gisteren was ik vanochtend alweer vroeg wakker, ik probeerde na een toiletstop nog even de ogen dicht te doen, maar om half 7 heb ik het opgegeven en heb ik me op de bank genesteld met de iPad.

Een ruim half uur later was Natasja ook op, we besloten vanochtend lekker rustig aan te doen. Ontbijten is mogelijk tot 12 uur, dus haasten is niet nodig. Gelukkig was het warm water probleem ook weer opgelost, dus ik kon lekker warm douchen vandaag. Heerlijk! Op de kamer was het inmiddels ook lekker warm, in tegenstelling tot gisteravond.

Na het douchen was het even puzzelen met de garderobe voor vandaag, want koud is het buiten nog steeds. Behoorlijk koud zelfs. En er wordt veel regen voorspeld. Als we een keuze gemaakt hebben en we zijn aangekleed, begeven we ons naar beneden voor het ontbijt. Onderweg kletsen we nog even met een Amerikaan uit New York City, en dan schuiven we aan. Echt comfortabel is het niet aan die lage tafeltjes, maar wel gezellig. We krijgen heerlijk verse jus d'orange, en allerlei typisch Marokkaanse gerechtjes. Het is allemaal mierzoet, met vooral heel veel suiker, maar best lekker.

Na het eten maken we ons klaar om erop uit te gaan en het stadje te bezichtigen. Tijdens het ontbijt hebben we van de manager gehoorde dat het weer heel erg slecht is en een wandeling naar de Spaanse moskee in de heuvels is niet echt de moeite waard nu. Daar ga je namelijk vooral naartoe vanwege het mooie uitzicht op het stadje, maar dat wordt nu vooral ontsierd door de grijze bewolking die alleen maar zorgt voor grote overbelichte vakken op de foto's. Voor de zekerheid trekken we nog een extra shirtje aan om nog een laagje te creëren en we dubben even over wel of geen paraplu meenemen en gaan dan op pad zonder. Maar daar krijgen we al snel weer spijt van, als we buiten komen begint het namelijk te gieten. We hadden ingeschat dat een paraplu niet handig is in de steegjes, maar alle Marokkanen lopen hier zelf ook met een paraplu. Dat doet me van mening veranderen en ik ga hem toch maar even ophalen.

Daarna lopen we van het hotel naar Ras El Ma, de wasplaats net buiten de medina, waar het riviertje het stadje binnenkomt denderen langs kleine watervalletjes. Onderweg laten we ons verleiden tot het fotograferen van de prachtige plekjes in dit blauw-witte stadje, de steegjes en de mooie blauwe voordeuren in verschillende schakeringen blauw. We komen ook heel wat mensen tegen in typische klederdracht, en gebochelde oude vrouwtjes met een combinatie van bonte kleding die Chanel en Yves nog niet hebben kunnen bedenken, maar ze geven allemaal aan niet gefotografeerd te worden. Veel mensen kijken benauwd naar de camera's en houden ons nauwlettend in de gaten, en we worden aardig wat keren gesommeerd om vooral niet te fotograferen. Ook een stel ezels met bepakking en hun begeleiders mogen we niet fotograferen, de mensen zijn er bang voor lijkt het. Heel jammer, want het is wel zo prachtig. We moeten dus een manier vinden om het meer stiekum te doen en mensen niet te intimideren, dat vergt nog wat oefening van ons. Onderweg vinden we natuurlijk al de nodige winkeltjes met de meest prachtige koopwaren. Ik vind een heel mooie handgeweven omslagdoek in mooie kleuren, die koop ik om mijn schouders te bedekken zodat ik het iets warmer heb. Ik heb welisaar heel wat laagjes aan vandaag (2 t-shirts, een dik vest, een sjaal en een jas) maar
dat is nog niet genoeg. De kou dringt overal doorheen.

 

 

Een stuk verderop zien we een winkeltje met prachtig Marokkanse schalen en theeserviezen bijvoorbeeld, alles handgemaakt of antiek. In het winkeltje is de zoon van de eigenaar druk aan het werk met een nieuwe schaal. De bewerking wordt in het materiaal geslagen met metalen stempeltjes en een hamer. Wat een ambacht! Er zijn schalen in gouden en zilveren kleuren, en het gewicht en de prijs wordt bepaald door de legering en het gewicht. De goudkleurige schalen zijn een combinatie van brons met zilver en tin, de zilverkleurige schalen zijn een combinatie van zilver en tin. Hoe meer zilver, hoe duurder de schaal. Toch zijn de prijzen niet zo hoog dat ik ervan schrik, voor een grote schaal met een diameter van zo'n 70cm (schat ik) en een zilvergehalte van 45% betaal je zo'n 40 euro ongeveer. Ik pik een schaal eruit die ik echt prachtig vind van motief, maar de gouden kleur staat me niet aan. Ik vraag de eigenaar of hij die ook heeft in zilverkleur, maar dat is helaas niet zo. Hij heeft wel andere, maar die vind ik minder mooi. Je ziet wel kwaliteitsverschil overigens. De schalen die de eigenaar zelf maakt zijn veel mooier dan die van zijn zoon. Ook heeft hij enkele antieke schalen, maar die zijn inmiddels heel dof geworden. Wel erg mooi, maar toch minder dan de nieuwe. Ik koop er dus uiteindelijk geen tot grote teleurstelling van hen, maar ik vind het wel een supermooi souvenir. Ik ga er dus zeker nog verder kijken in de andere stadjes waar we nog zullen komen.

Na deze laatste winkel zien we de wasplaats al snel liggen. Het lijkt wel middeleeuws, een heel andere wereld en een ander tijdperk ook. We zien 2 washuisjes aan elke kant van de rivier. De rivier komt hier met redelijk veel lawaai uit de bergen naar beneden, en een deel van het water wordt via geultjes naar de wasplaatsen geleid. Langs de geulen, onder een afdak, zijn vervolgens wasplaatsen aangelegd met ouderwetse platen waarover de kleding wordt geschuurd. Het enige dat het middeleeuwse tijdsbeeld verstoort is het gebruik van moderne wasmiddelen, we zien de flessen en de pakjes poeder staan. Ongelooflijk dat dit nog bestaat. Aan de ene kant van de rivier wassen de vrouwen, aan de andere kant de mannen. Het fotograferen moeten we een beetje stiekem doen, want de vrouwen vinden het duidelijk niet prettig. Het is wel fijn dat het inmiddels weer droog is geworden, al is het nog steeds erg grijs. Maar de paraplu kan opgeborgen, wat het fotograferen een stuk gemakkelijker maakt.

Aan de overkant van de weg zien we een vrouw in traditionele kledij naar beneden waggelen over een steil bergpad met een zware lading op haar rug, met de telelens probeer ik haar onopvallend op beeld te krijgen. Ze loopt bergaf en ze loop zigzaggend, waarschijnlijk omdat het zo steil is. Een mooi gezicht is het. Met behulp van de telelens probeer ik haar te vangen, maar dat is niet gemakkelijk. Vervolgens lopen we op advies van de manager van het hotel langs het riviertje naar beneden in het dorp. Een mooie wandeling is het. Helemaal beneden komen we op een pleintje waar we gisteren verloren zijn geraakt, en nu pas valt de prachtige omgeving op. We lopen langs de rand van de medina op zoek naar een ingang, en onderweg blijft de camera klikken. We genieten met volle teugen.

 

Inmiddels hebben we ook zin gekregen in een kop thee en wat eten, en we besluiten om naar het centrale plein tel open bij de kashba, en daar te proberen te eten in een hotel. We hopen namelijk dat het daar warmer zal zijn dan buiten, maar dat blijkt later niet zo te zijn. Heel veel restaurants zijn gewoon open, zonder verwarming en dus niet beschermd tegen kou. Op deze manier is het ook niet mogelijk om een beetje op te warmen. We herinneren ons nog een hotel waar we gisteren langs liepen, naast het plein, en daar gaan we naar binnen. We bestellen een warme thee, en als lunch een couscous met vlees. Die laat even op zich wachten, alles wordt hier vers bereid, en dus gaan we druk aan de watsapp en de sms met het thuisfront.

Het duurt even, maar dan heb je ook wat. Het eten is heel smakelijk, kruidig en kleurrijk. We krijgen het niet helemaal op, maar het vult goed. Behoorlijk machtig is het zelfs. Na een pitstop op het toilet begeven we ons weer de drukte in, het stadje wordt steeds levendiger. De school is uit, en we zien steeds meer mensen in de nauwe straatjes. Helaas is de kashba vandaag gesloten, dus dwalen we door de medina langs de vele ambachten en kleine winkeltjes. Wat een kleurrijk geheel is het toch. De geuren, de keuren en de mensen prikkelen ons enorm. Prachtig geheel, en zo'n andere sfeer dan we elders hebben meegemaakt. Het contrast is wel groot. We treffen heel veel ontzettend vriendelijke en aardige mensen die graag willen helpen, maar we treffen ook het tegenovergestelde, in een soms wel grimmige sfeer. Het contrast daartussen intrigeert me.

  

 

Natuurlijk worden we verleid om ook weer wat mooie dingetjes te kopen. Ik vind de traditionele kledij erg mooi, en ik zou best zo'n prachtige Marokkanse jurk -geen idee wat de tradtionele naam is- met een capuchon kopen als ochtendjas. Maar helaas vind ik geen passende maat. Wel vind ik een prachtige pyjama in dezelfde sfeer, die koop ik wel. Het afdingen vind ik geweldig en het werkt hier prima. Ook koop ik 2 mooie armbandjes, en een sleutelhanger van de typische huisjes hier in blauw/wit met de kleine pannendakjes boven de ramen, die ga ik thuis gebruiken als een ornament in de kerstboom. Natasje vind een mooi geweven tas in bonte kleuren, en ze koop een typische harembroek in een heel zachte, bonte stof, die ze gaat gebruiken als pyjamabroek. Leuke souvenirs? En niet duur. Ik kocht 2 armbandjes en een sleuthanger omgerekend voor 3 euro, en de pyjama kostte mij nog geen 10 euro. Dat zijn mooie bedragen! Ik kijk ook rond bij de zilveren en gouden sierraden, ik zou het wel leuk vinden om nog een mooi setje te kopen, maar ik vind niets van mijn gading. Teveel bling bling hier, en net niet wat ik zoek. Maar leuk om te kijken is het zeker.

Onderweg zien we ook kleine marktjes waar Berbers hun goederen aan de man brengen. De klederdracht is fantastisch, maar het lukt me niet om het goed te fotograferen. Als ik een overzichtsfoto maak van een klein marktje komt er een jonge Marokkaan op me af die me afgressief probeert duidelijk te maken dat ik niet mag fotograferen, hij is er heel boos om. Maar hij staat zo'n 50 meter verderop en is niet eens te zien. Maar hij wil er niets van weten en beent weer boos weg. Als hij even later wegloopt zie ik alsnog mijn kans schoon, maar de pret is er wel vanaf. Het lijkt alsof de mensen hier echt bang zijn voor de camera. Heel bijzonder.

Ook zien we onderweg zelfs een straatje waar bouwmaterialen wordt aangeboden, gewoon in een bergje in een steegje, zo apart. Het is echt geweldig om te zien. En dan belanden we opeens voor een prachtig gerestaureerd gebouw dat natuurlijk ook op de foto moet, en het duurt even voordat ik doorheb dat ik naar  het hotel sta te kijken waar we zelf verblijven. Duh.... Zonder te zoeken zijn we dus weer bij onze tijdelijke thuishaven. We besluiten om even naar binnen te gaan, een kopje thee te drinken en onze gekochte spulletjes op te bergen. Onze kamer is niet schoongemaakt merken we, en even later wordt er op de deur gekopt om te vragen wanneer dat kan. We geven aan nog een uurtje te willen blijven, en daar leken ze niet zo blij mee te zijn. Later begrijpen we dat we onze sleutel hadden moeten afgeven bij de receptie, omdat er geen tweede exemplaar is. Daarvan hadden we geen flauw benul.

Na een uur giet het buiten weer van de regen, en we maken even een plan de campagne. We besluiten om ons te nestelen met computers in de lobby, en daar even met de foto's aan de gang te gaan om alles over te zetten van de kaartjes op de computers. Intussen kan dan onze kamer worden schoongemaakt. We kijken de weersverwachting en besluiten om 7 uur even te bezien hoe het buiten is en eventueel naar de Spaanse Moskee te lopen. Intussen vermaken we ons prima. Even voor 7 uur lopen we weer naar de wasplaats om te zien of het de moeite is naar boven te lopen, maar dat blijkt niet zo te zijn. Het is weliswaar droog, maar de lucht is heel grijs en saai, het stadje vangt geen enkel licht. Dat levert geen mooie foto's op, en is dus de klim ook niet waard. In plaats daarvan lopen we maar weer terug en gaan op zoek naar een restaurantje.

We hadden van iemand de tip gekregen om te eten bij La Lampe Magique en gisteren zagen we toevallig in een steegje een bord van dat restaurant. Ik weet nog waar het ongeveer is, en we besluiten daar te kijken of het ons aanstaat en of het warm genoeg is. Onderweg passeren we natuurlijk weer verschillende winkeltjes en iedereen wil ons naar binnen lokken. Ik merk dat Natasja het soms moeilijk vind om niet te reageren op wat gezegd wordt en in gesprek gaat, maar daarna is het heel moeilijk om er weer vanaf te komen. Ook dat vergt nog wat oefening. Een stuk verderop staat een Marokkaanse jongen die ook tegen ons praat, maar ik heb geen idee wat hij zegt. Ik reageer niet en loop door. Een stukje verder merken we dat hij ons volgt, en dat geeft me geen fijn gevoel. Ik word er kriegelig van. Natasja maakt hem duidelijk dat hij moet weggaan, en hij geeft aan dat hij "hurt" is. We hebben hem vast gekwetst. Pfff.... we draaien dan om als hij doorloopt om een andere richting in te lopen. Die zijn we kwijt.

Het restaurant vinden we gemakkelijk, en dat ziet er inderdaad ontzettend leuk uit. Wat een mooie sfeer. Beneden is een open haard, en daar willen we graag naast zitten, maar dat mag niet. We moeten naar boven, naar het dakterras. Dat lijkt ons wat koud, maar de ober raakt gefrustreerd van ons als we vragen of we niet daar mogen blijven zitten. We gaan maar boven kijken en uiteindelijk vinden we een deel op het bovenste terras dat overdekt is met ook een open haard. We nestelen ons zo dicht mogelijk bij de haard en bestellen wat te drinken. Gelukkig kan de ober ook weer lachen hier. Het is niet heel warm, maar het is wel vol te houden hier. We bestellen allebei een soep vooraf, en die smaakt heerlijk. Als hoofdgerecht bestelt Natasje een pastilla met kip, en ik ga voor de gegrilde kefta, vooral omdat daar ook frietjes bij zitten. De kefta is niet zo lekker als die van gisteren, maar wel prima te doen. De pastilla bevalt Natasje minder goed, het gerecht is wat saai volgens haar en bovendien erg machtig. Een nagerecht slaan we allebei over, we hebben genoeg gehad. Wel drinken we nog een kopje thee om het af te sluiten en dan wandelen we weer terug naar ons hotel.

BIj het schoonmaken van de kamer is ook de verwarming uit gezet, en blijkbaar hebben we hem niet goed  aangezet weer, want het is niet zo aangenaam op de kamer als gisteren. Maar gelukkig ook niet zo koud als op andere plekken. We vermaken ons even met de laptop en ipad, met de blog en de foto's. Natasja duikt onder de douche om de haren te wassen en ik bel even met Peter omdat ik geen contact krijg via whatsapp en sms. Daarna wappen we even om de dag door te spreken en bij te praten. We kletsen nog wat, en even na 11 uur duiken we in bed voor de nacht, voldaan door alle indrukken van vandaag.